Cerkwie i kościoły

Architektura drewniana Bieszczad, to przede wszystkim piękne i stare cerkwie, które dziś stanowią katolickie świątynie. Jednocześnie drewniane cerkwie uchodzą za najbardziej charakterystyczne oraz rozpoznawalne symbole tych terenów, wraz z połoninami stanowią najbardziej atrakcyjne miejsca do zobaczenia. Z powodu licznych zawirowań w latach 1939 - 1947 i w czasach powojennych liczba tego rodzaju obiektów sakralnych znacznie zmalała w porównaniu do liczby cerkwi mieszczących się w Bieszczadach przed wojną. Największe straty odnotowano po wojnie w wyniku przeprowadzenia akcji "Wisła" w latach 50-tych i 60-tych. Był to okres rozbiórki wielu cerkwi.

Największa liczba drewnianych cerkwi znajduje się obecnie w północno-wschodniej części Bieszczad w rejonie Gór Sanocko-Turczańskich. Nieznacznie mniej występuje ich w obszarze doliny Osławy, która przynależny w głównej mierze do Beskidu Niskiego. Jednakże w rejonie samych Bieszczad przy uwzględnieniu podziału geograficznego takich obiektów jest jedynie kilka. Poniżej znajdują się opisy kilku kościołów reprezentujących przeważnie ukraiński styl, klasycystyczny i wschodniołemkowski, określany również jako typ północno-wschodnich cerkwi łemkowskich.

Cerkiew w Bandrowie. Jest pierwszą cerkwią greckokatolicką w Bandrowie, która została wybudowana zaraz po powstaniu tej miejscowości w roku 1513 roku. Wzniesiono ją na cześć Narodzenia Matki Bożej. Następnie budowano cerkwie w tym samym miejscu, ostatnia powstała w roku 1880.

Cerkiew w Bystrem k. Michniowca. Dojechać do niej można kierując się na Czarną Górną oraz Lipie, następnie podążać zgodnie z oznaczeniami Szlaku Architektury Drewnianej. W pobliżu znajdują się piękne przydrożne krzyże oraz fragmenty starej zabudowy wioski. Kościół otacza malownicze starodrzewie.

Cerkiew w Chmielu, to obecnie kościół pw. św. Mikołaja w Chmielu. Chmiel. Jest początek datuje się na XVI wiek. Pierwsze informacje, które zachowały się o tym pochodzą z roku 1584. Następną, drugą cerkiew wybudowano na miejscu poprzedniej w roku 1795 roku, obiekt istniał w tej formie do roku 1904. Istniejąca obecnie cerkiew z drewna wybudowana została w roku 1906, rok później ją konsekrowano.

Cerkiew w Czarnej. Kościół jest malowniczo ulokowany, gdyż znajduje się na wzgórzu, znajduje się blisko obwodnicy. Można tam trafić kierując się znakami na Czarną Dolną. Przy kościele mieści się utwardzony parking. Dzisiejsza cerkiew wykonana z drewna powstała w roku 1834 w miejscu dawnej.

Cerkiew w Górzance. Po raz pierwszy wspomniano o niej w roku 1599. Kroniki informują o cerkwi mieszczącej się wtedy na wzgórzu o nazwie Bylite. Cerkiew została doszczętnie zniszczona w wyniku pożaru, następna świątynia powstała w roku 1718 w innym miejscu. W roku 1835 rozpoczęta została budowa nowej cerkwi tuż obok poprzedniej. Obiekt ten znajduje się tam do dnia dzisiejszego.

Cerkiew w Hoszowczyku. Cerkiew wykonana z drewna, filia świątyni pw. NMB w Hoszowczyku, powstała w roku 1926. Jest to pierwszy obiekt sakralny tego typu w tej wsi. Wspomniana filia niegdyś zarządzana była przez parafię w Hoszowie. Dziś cerkiew pelni funkcję kościoła rzymskokatolickiego pw. NMP.